Στο βιβλίο της, η Ζωγραφιά Τσαβέα, καταγράφει την αληθινή ιστορία των προγόνων της και, ειλικρινά, άξιζε το ταξίδι αφού πρόκειται για μία από εκείνες τις ιστορίες -τις παράξενες- που σκαρώνει η ζωή στους ανθρώπους και δείχνουν φανταστικές αλλά είναι πέρα για πέρα αληθινές.
Στην υπόθεση:
Η Ζώγια είναι ένα κοριτσάκι που πηγαίνει καθημερινά να γεμίσει τη στάμνα της με φρέσκο νερό. Ο Ρήγας είναι το πανέμορφο παλικάρι που της κλέβει την καρδιά. Ένας μεγάλος έρωτας γεννιέται από μια τυχαία συνάντηση και τους αιχμαλωτίζει στα δίχτυα του. Μια υπόσχεση δίνεται και πρέπει να κρατηθεί. Μετά έρχεται ο πόλεμος και ο πόνος... σκληρός, αδίστακτος, αδιάκριτος.
Βρισκόμαστε στις αρχές του προηγούμενου αιώνα στην Ανατολική Θράκη. Δύσκολα χρόνια απλώνουν σκιές στις ζωές των Ελλήνων. Κατακτητές, σφαίρες, ξεριζωμός, γιουρούσια... Και ένα εκ γενετής σημάδι γίνεται ο αδιαμφισβήτητος μάρτυρας μιας αλήθειας που εκείνος δε θα μάθει ποτέ.
Όταν αρχίσει το ταξίδι, μεταφερόμαστε αρκετές δεκαετίες πίσω στο χρόνο, σε ανθρώπους που συναλλάσσονται με ντούμπλες (χρυσά νομίσματα), καπνίζουν ταμπάκουλακ (ποικιλία καπνού), χρησιμοποιούν ντορβά, ταβά, μαστραπά, τσεβρέ... ντοπιολαλιά, ενδυμασίες, χρώμα και άρωμα περασμένου αιώνα ενώ τα ήθη και έθιμα ολοκληρώνουν την εικόνα του τόπου και της εποχής, μερικά εκ των οποίων δεν είναι καθόλου γνωστά όπως το τζιτζιροκούλουρο, η Τζαμάλα ή ο Κλήδων. Η αφηγηματικότητα της συγγραφέως δομεί την ιστορία με τρόπο ώστε να κυλάει ομαλά και ευχάριστα, αβίαστα, χωρίς να δημιουργεί απορίες, κενά ή ερωτηματικά. Αφήνομαι κι εγώ στην πένα της να μάθω αχόρταγα για τις τύχες των προσώπων.
Τραγικές φιγούρες οι ήρωες, μάρτυρες του πόνου που φέρνει ο πόλεμος και πρωταγωνιστές σε ένα από εκείνα τα σενάρια που σκαρώνει η ζωή και ξεπερνούν σε πλοκή ακόμη και την πιο μεγάλη μυθοπλασία. Οι δρόμοι τους σμίγουν για μια στιγμή και χωρίζουν βίαια, διασταυρώνονται αλλά περιμένεις με αγωνία να δεις αν θα συναντηθούν σε μια κοινή πορεία... γιατί, στο μεταξύ, με ευθύνη της ίδιας τούς έχεις αγαπήσει αυτούς τους ανθρώπους, τους έχεις βάλει στην καρδιά σου και επιθυμείς ό,τι καλύτερο για τη μοίρα τους. Στο τέλος φυλάει μια μεγάλη συγκίνηση και σκέφτομαι ότι δε γίνονται όλα όπως τα θέλουμε αλλά η ζωή έχει τον τρόπο της να προχωρά. Πάντα. Και εξάλλου τα πιο πολύτιμα είναι άπιαστα. Για προσπάθησε να κρατήσεις στις χούφτες σου το νερό, τον αέρα ή τον ήλιο;
Τραγικές φιγούρες οι ήρωες, μάρτυρες του πόνου που φέρνει ο πόλεμος και πρωταγωνιστές σε ένα από εκείνα τα σενάρια που σκαρώνει η ζωή και ξεπερνούν σε πλοκή ακόμη και την πιο μεγάλη μυθοπλασία. Οι δρόμοι τους σμίγουν για μια στιγμή και χωρίζουν βίαια, διασταυρώνονται αλλά περιμένεις με αγωνία να δεις αν θα συναντηθούν σε μια κοινή πορεία... γιατί, στο μεταξύ, με ευθύνη της ίδιας τούς έχεις αγαπήσει αυτούς τους ανθρώπους, τους έχεις βάλει στην καρδιά σου και επιθυμείς ό,τι καλύτερο για τη μοίρα τους. Στο τέλος φυλάει μια μεγάλη συγκίνηση και σκέφτομαι ότι δε γίνονται όλα όπως τα θέλουμε αλλά η ζωή έχει τον τρόπο της να προχωρά. Πάντα. Και εξάλλου τα πιο πολύτιμα είναι άπιαστα. Για προσπάθησε να κρατήσεις στις χούφτες σου το νερό, τον αέρα ή τον ήλιο;
Ένα μέγα θέμα που θίγει το βιβλίο είναι το ζήτημα της μάνας, ορίζοντας ξεκάθαρα ότι μάνα λογίζεται η γυναίκα που μεγαλώνει ένα παιδί και όχι απαραίτητα εκείνη που το έφερε στον κόσμο. Αυτό, τόσο για την πλευρά της μάνας όσο και για την πλευρά του ίδιου του παιδιού. Τελεία.(;)
Δράκο το λένε, η μαμή το αεροβάφτισε.
Ας μη πω πολλά. Το ταξίδι αυτό χρειάζεται αμύητους αναγνώστες για να γευτούν τις αποχρώσεις, να παλέψουν τα "θηρία", να εκπλαγούν με τις θύελλες και να γαληνέψουν όταν έρθει η ώρα μαζί με τους χαρακτήρες -μαζί με κάθε άνθρωπο ξεριζωμένο και γδαρμένο από τη λαίλαπα του πολέμου.
Δράκο το λένε, η μαμή το αεροβάφτισε.
Ας μη πω πολλά. Το ταξίδι αυτό χρειάζεται αμύητους αναγνώστες για να γευτούν τις αποχρώσεις, να παλέψουν τα "θηρία", να εκπλαγούν με τις θύελλες και να γαληνέψουν όταν έρθει η ώρα μαζί με τους χαρακτήρες -μαζί με κάθε άνθρωπο ξεριζωμένο και γδαρμένο από τη λαίλαπα του πολέμου.
Το βιβλίο της Ζωγραφιάς Τσαβέα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Έξη
Στο οπισθόφυλλο...
Ανατολική Θράκη. Δύσκολα και τρομακτικά χρόνια πλησιάζουν απειλητικά τις ανυποψίαστες ζωές των Ελλήνων της περιοχής. Μέσα στις φλόγες του πολέμου γεννιέται ένας έρωτας που ακολουθεί τα χνάρια των ξεριζωμένων της πατρίδας που χάθηκε για πάντα. Ο Ρήγας δίνει στη Ζώγια μια υπόσχεση, πως ό,τι κι αν συμβεί, εκείνος θα γυρίσει. Πρέπει να τελειώσει μια σημαντική αποστολή, τα όπλα πρέπει να παραδοθούν στα χέρια των αγωνιστών που πολεμάνε τον κατακτητή. Μα οι σφαίρες δεν επιλέγουν το στόχο τους με βάση την αγάπη… Οι δρόμοι τους χωρίζουν, οι τύχες τους αγνοούνται και το φεγγάρι κλείνει τα μάτια μπροστά στις σπαραχτικές παρακλήσεις και τα βάσανά τους…
Μόνη παρηγοριά της Ζώγιας το παιδί που έχει στα σπλάχνα της. Όμως ο χρόνος είναι αμείλικτος εκτελεστής της ευτυχίας… «Το παιδί σου πέθανε στη γέννα…», θα της πουν και θα της το αρπάξουν μέσα από τα χέρια. Πώς να αντέξει τον δεύτερο χαμό; Το δράμα του ξεριζωμού και της προσωπικής της μοίρας ξεκινά… Τα γιουρούσια των Βουλγάρων θα ξεκληρίσουν οικογένειες και οι γυναίκες θα γίνουν λάφυρο στα χέρια τους. Η μοίρα της Ζώγιας δεν θα είναι διαφορετική.
Ευχαριστώ τις εκδόσεις Έξη και την Ισμήνη Λαμπροπούλου για τη διάθεση του βιβλίου.
Οι πλαγιογραμμένες φράσεις είναι αποσπάσματα από το βιβλίο.
