Εγγραφή στο newsletter για να μη χάνετε τίποτα! *** Φωνή τέχνης: Έχουμε πρωτιές! *** Δωρεάν διπλές προσκλήσεις! *** Κατεβάστε ΔΩΡΕΑΝ ebooks ή διαβάστε λογοτεχνικά κείμενα σε πρώτη δημοσίευση ΕΔΩ! *** Αν σας αρέσει το θέατρο -παρακολουθείτε όλα τα είδη- ή έχετε άποψη για μουσικά άλμπουμ ή για ταινίες ή διαβάζετε λογοτεχνικά έργα κτλ. και επιθυμείτε να μοιράζεστε τις εντυπώσεις σας μαζί μας, επικοινωνήστε με το koukidaki. Αρθρογράφοι, κριτικογράφοι, άνθρωποι με ανάλογη κουλτούρα ζητούνται! *** Δείτε τις ημερομηνίες των προγραμματισμένων κληρώσεων στη σελίδα των όρων.
ΚΕΡΔΙΣΤΕ ΒΙΒΛΙΑ ακολουθώντας τους συνδέσμους. Μυθιστορήματα: Αιθέρια: Η προφητεία * Ζεστό αίμα * Το μονόγραμμα του ίσκιου * Μέσα από τα μάτια της Ζωής! * Οι Σισιλιάνοι ** Ποίηση: Και χορεύω τις νύχτες * Δεύτερη φωνή Ι * Άπροικα Χαλκώματα * Σκοτεινή κουκκίδα ** Διάφορα άλλα: Πλάτωνας κατά Διογένη Λαέρτιο * Παζλ γυναικών ** Παιδικά: Η μάγισσα Θερμουέλα σε κρίση * Η λέσχη των φαντασμάτων * Το μαγικό καράβι των Χριστουγέννων * Ο αστερισμός των παραμυθιών * Οι κυρίες και οι κύριοι Αριθμοί * Η Αμάντα Κουραμπιέ, η μαμά μου * Ο Κάγα Τίο... στην Ελλάδα ** Νουβέλες: Πορσελάνινες κούκλες * Το δικό μου παιδί * Όταν έπεσε η μάσκα

Η Μαρία Φαρμάκη και οι "Αλήθειες παράλληλες"

Πώς σας ήρθε η ιδέα της συγγραφής του βιβλίου σας;
Μ.Φ.: Κ. Κουκίδου, ευχαριστώ για την τιμή που μου κάνετε.
Πάντοτε με απασχολούσε η υπαρξιακή ανάγκη του ανθρώπου να υπάρχει ισορροπία στην εσωτερική και στην εξωτερική του ζωή, για να νιώθει ελεύθερος. Με απασχολούσε επίσης ότι το να την πετύχει δεν είναι μόνο προσωπική του υπόθεση, γιατί δεν είναι πάντοτε ο ίδιος μόνο υπεύθυνος για την ανατροπή της. Επομένως έχει πολλά να παλέψει στη ζωή του, για να το καταφέρει τελικά, να παλέψει και με τον εαυτό του, αλλά και με συγκυρίες και αντικειμενικούς παράγοντες.
Εκείνο επίσης που με προβλημάτιζε πάντα ήταν πως οι δρόμοι, που ακολουθεί ο καθένας, για να φτάσει ως εκεί σχετίζονται και με το στοιχείο του υποκειμενισμού και της διαφορετικής οπτικής του. Άρα δύσκολα μπορεί να πει κανείς πως υπάρχουν ταυτίσεις σε αυτό το επίπεδο ανάμεσα σε διαφορετικούς ανθρώπους. Παρ’ όλα αυτά, έχω τη γνώμη, πως ναι μεν οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί -κανένας δεν είναι ίδιος με κανέναν- αλλά οι πορείες τους μπορούν να είναι κατά έναν τρόπο παράλληλες, γιατί η αισθητική, η ιδεολογία, η στάση ζωής τους παρουσιάζουν ορισμένα έως πολλά κοινά στοιχεία. Αυτά διαμορφώνουν ένα μέτρο και ένα κριτήριο που κάνει τις αλήθειες τους να πορεύονται παράλληλα.

Πού γράψατε το βιβλίο;
Μ.Φ.: Το βιβλίο γράφτηκε στην πόλη όπου ζω την Καβάλα, αλλά και στο απέναντι νησί, τη Θάσο.

Πόσο χρόνο σας πήρε η συγγραφή του;
Μ.Φ.: Η συγγραφή από την αρχή της, από το πρωτόλειο δηλαδή μέχρι την τελική του μορφή μου πήρε δυο χρόνια.

Πώς θα το χαρακτηρίζατε;
Μ.Φ.: Κοινωνικό με έντονο το υπαρξιακό στοιχείο.

Θέλετε να μας δώσετε μια περιγραφή;
Μ.Φ.: Το μυθιστόρημά μου αναδεικνύει εφτά χαρακτήρες με παρόμοια αισθητική και αντίληψη για τη ζωή, στην προσπάθειά τους να αντισταθούν σε ό,τι απειλεί τις αξίες και τα ιδανικά τους.
Έτσι, η Έλλη αντιστέκεται στην ηθική παρακμή που διαπιστώνει στον επαγγελματικό της χώρο και κάνει την επανάστασή της, την εποχή που η οικονομική κρίση άρχισε να διαφαίνεται στη χώρα.
Η Μυρσίνη, θύμα της διαστροφής συγγενικού -με πρώτο βαθμό συγγένειας- προσώπου, παλεύει χωρίς αποτέλεσμα να επαναφέρει τα πράγματα στην κανονικότητά τους, αλλά δεν τα καταφέρνει, καθώς βρίσκει διέξοδο σε μια λύση που αποκαθιστά μεν την ηθική τάξη, αλλά έχει ως τίμημα τη ζωή της.
Ο Στέφανος υποκινημένος από τον έρωτά του γι’ αυτήν, εκδικείται για την απώλειά της, προκαλώντας τον υπαίτιο -πατέρα της Μυρσίνης- να αφαιρέσει μόνος του και τη δική του ζωή.
Ο Θέμης απαρνείται τον εκφυλισμό που διαπιστώνει στο πολιτικό κόμμα στο οποίο ήταν για πολλά χρόνια οργανωμένος και προσπαθεί να δραστηριοποιηθεί κοινωνικά με άλλους τρόπους μετά τη διαγραφή του από το κόμμα.
Η Βασιλική που θεωρεί υπέρτατη αξία της ζωής το Καλό, όπως αυτό ενσαρκώνεται στα παιδιά, δηλαδή την άδολη αθωότητα, αγωνίζεται να το προστατέψει και όταν διαπιστώνει πως δεν μπορεί, όσο εξαρτάται από την ίδια, χάνει πρόσκαιρα την ψυχική της ισορροπία.
Ο Πέτρος, που έχει φτιάξει οικογένεια, νιώθει ξαφνικά πως έρχεται στο προσκήνιο ένας απωθημένος νεανικός του έρωτας. Για να προστατέψει την οικογενειακή του ισορροπία, αποποιείται τον έρωτά του με κόστος μια πρόσκαιρη εσωτερική διαταραχή.
Τέλος ο Αντώνης, για πολλά χρόνια φανατικός υπέρμαχος της εργένικης ζωής, ανακαλύπτει πόσο γοητευτική και προκλητική γίνεται η ζωή, όταν πληροφορείται πως έχει ένα παιδί του οποίου την ύπαρξη αγνοούσε.
Και για τους εφτά ήρωες ο βιασμός της αθωότητας που διαταράσσει την ισορροπία της ζωής τους με διαφορετικό τρόπο, είναι ο λόγος για τον οποίο κάνουν τον αγώνα τους στην ξεχωριστή πραγματικότητά του ο καθένας.

Τι αγαπήσατε περισσότερο σε αυτό το βιβλίο;
Μ.Φ.: Τον τρόπο που αμέσως μετά την πρώτη σύλληψη του χαρακτήρα του, ο κάθε ήρωας με καθοδηγούσε και με πήγαινε από το ένα στάδιο της ιστορίας στο άλλο. Και κυρίως τη διαδικασία διείσδυσης στη σκέψη και στα συναισθήματά του.

Ποιος είναι ο πιο αγαπημένος σας ήρωας και γιατί;
Μ.Φ.: Όλοι είναι αγαπημένοι. Κάποια αδυναμία όμως έχω στη Βασιλική κι αυτό, γιατί η Βασιλική υφίσταται ένα νευρικό κλονισμό όχι για μια προσωπική απογοήτευση, ερωτική ή άλλη που, κατά τη γνώμη μου, είναι εγωιστική και αυτό συμβαίνει κατά κόρον στην εποχή μας, αλλά γιατί γίνεται σχεδόν μάρτυρας της ψυχρής και παράλογης δολοφονίας ενός παιδιού στην Αφρική. Από αυτή την κατάσταση δυσκολεύεται να βγει, κάνει αρκετό καιρό και μόνο η παρουσία ενός άλλου παιδιού στη ζωή της την επαναφέρει.

Τι προσφέρει αυτό το βιβλίο σ’ έναν βιβλιόφιλο ή βιβλιοφάγο;
Μ.Φ.: Αυτό που κυρίως κερδίζει κανείς, από ό,τι μου είπαν και κάποιοι που το διάβασαν και των οποίων εμπιστεύομαι την κρίση, είναι ότι τον παρασύρει σε μια περιήγηση στον εσωτερικό κόσμο των ηρώων, με τη βοήθεια της οποίας ανακαλύπτει αρκετές ταυτίσεις με το άτομό του.

Ποια είναι η μεγαλύτερη αγωνία σας;
Μ.Φ.: Αγωνιώ περισσότερο που αργούμε πολύ οι άνθρωποι να καταλάβουμε πόσο άχρηστη, μάταια και καταστροφική τελικά είναι η απληστία στη ζωή μας, εννοώ την απληστία για την ύλη και το χρήμα…

Φοβάστε;
Μ.Φ.: Αν φοβάμαι; Και βέβαια φοβάμαι. Φοβάμαι για τα αγαπημένα μου πρόσωπα, φοβάμαι, όταν διαπιστώνω πόσο ισχυρότερα από το πνεύμα και την αγάπη αποδεικνύονται στον άνθρωπο τα άγρια ή ημιάγρια ένστικτά του. Αποφεύγω όμως να ομολογήσω αυτούς τους φόβους με λέξεις μην τυχόν και εγκατασταθούν μέσα μου ως αρνητικές σκέψεις. Αυτόματα κινητοποιώ έναν μηχανισμό άμυνας από ελπίδα, θετική σκέψη και αγώνα να αποτρέψω ό,τι μπορεί να επιβεβαιώσει τους φόβους μου. Αυτά είναι, νομίζω τα υλικά από τα οποία φτιάχνει ο καθένας την αισιόδοξη οπτική της ζωής. «Όλα θα πάνε καλά», λέει η φωνή μέσα μου και αυτό γίνεται στόχος του καθημερινού μου αγώνα.

Αγαπάτε;
Μ.Φ.: Ναι! Αγαπώ και αυτός είναι ο πλούτος μου…

Ελπίζετε...
Μ.Φ.: Αν και η ελπίδα είναι από μόνη της μια κατάσταση αβεβαιότητας, αφού περικλείει και τη θετική και την αρνητική προοπτική, εγώ κάνω σα να μην υπάρχει η αρνητική ή προσπαθώ να την εξουδετερώσω. Αυτός είναι και ένας λόγος που συχνά μου καταλογίζουν ότι είμαι εκτός πραγματικότητας… Πιο μέσα όμως στην πραγματικότητα και στις δυσκολίες της δεν νομίζω πως μπορεί να βρέθηκε κανείς όσο εγώ βρέθηκα στη ζωή μου. Στέκομαι λοιπόν στη θετική προοπτική και αυτή με κινητοποιεί να θέλω και να μάχομαι τον αγώνα τον καθημερινό ή όποιον άλλον μου αναλογεί και έχει να κάνει με τις κοινές μας αγωνίες.

Θέλετε...
Μ.Φ.: Το «θέλω» δεν είναι για μένα μια πεισματική εμμονή στον εγωισμό της προσωπικής επιθυμίας, δηλαδή του καπρίτσιου, αλλά είναι το πιο δυνατό μου όπλο στον δικό μου αγώνα.

Ποιοι αναγνώστες θα λατρέψουν το βιβλίο σας;
Μ.Φ.: Το βιβλίο θα το λατρέψουν αυτοί που έχουν ασκηθεί στο να κάνουν βουτιά στον εαυτό τους και οι ρομαντικοί…

Γιατί πρέπει να το διαβάσουμε;
Μ.Φ.: Για να νοσταλγήσουμε όσα τα τελευταία χρόνια απαξιώθηκαν από την τάση του ανθρώπου να ζει δυτικότροπα και με μια μεγαλομανία που μηδένισε στη συνείδησή του την ουσία… Για να μην αρκούμαστε στην επιφάνεια. Για να απαλλαγούμε από την τυραννική ανάγκη να στρεφόμαστε γύρω από τον άξονά μας… αλλά να κοιτάξουμε και λίγο παραπέρα, να ψάξουμε τι χάσαμε και που βρίσκεται η πραγματική ομορφιά της ζωής.

Γιατί δεν πρέπει;
Μ.Φ.: Γιατί δεν είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται στην παραλία για χαλάρωση ούτε στο κρεβάτι λίγο πριν κοιμηθείς… Δεν είναι ένα δύσκολο βιβλίο, αντίθετα διαβάζεται εύκολα… Απλώς πρέπει να το διαβάζεις καθιστός και όντας σε εγρήγορση.

Πού και πώς μπορούμε να το βρούμε;
Μ.Φ.: Αυτό βέβαια δεν είναι δικό μου θέμα αλλά του εκδοτικού οίκου της ΑΝΕΜΟΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗΣ. Μπορεί όμως να το βρει κανείς στα Public, στον Παπασωτηρίου στην Αθήνα, στον Ιανό και την Πρωτοπορία στη Θες/νίκη, στην Καβάλα στα βιβλιοπωλεία Εκλογή, Λύχνος, Δομή, Χαδόλιας κ.λ.π.

Πού μπορούμε να βρούμε εσάς;
Μ.Φ.: Μένω στην Καβάλα. Ηλεκτρονικά στο email ή στο fb.

Ποιο χρώμα του ταιριάζει;
Μ.Φ.: Το πράσινο… Το χρώμα που ησυχάζει και δίνει την αίσθηση της αρμονίας.

Ποια μουσική;
Μ.Φ.: Το Bolero του Ravel.

Ποιο άρωμα;
Μ.Φ.: Λεβάντα.

Ποιο συναίσθημα;
Μ.Φ.: Νοσταλγία.

Αν δεν ήταν βιβλίο τι θα μπορούσε να είναι;
Μ.Φ.: Ένας πολυπρόσωπος ζωγραφικός πίνακας ή ένα κινηματογραφικό έργο με πολλά flash back.

Αν δεν ήσασταν συγγραφέας τι θα μπορούσατε να είστε;
Μ.Φ.: Ένας απλός, αλλά ανήσυχος καθημερινός άνθρωπος που του αρέσουν τα δύσκολα και αποφεύγει τα επίπεδα και ανιαρά…

Ποιον συγγραφέα διαβάζετε ανελλιπώς;
Μ.Φ.: Τη Μάρω Βαμβουνάκη, τον Νίκο Θέμελη, τον Κούντερα…

Σας έχει επηρεάσει άλλος συγγραφέας στον τρόπο που γράφετε ή σκέφτεστε ή ζείτε; Ποιος/ ποιο βιβλίο;
Μ.Φ.: Σε αυτή την ερώτηση δεν μου είναι εύκολο να απαντήσω… Δεν είναι μικρή η διαδρομή μου στη ζωή, για να μπορώ μέσα από την πολύχρονη πορεία μου στα γράμματα -και λόγω της ιδιότητάς μου ως φιλολόγου- να διακρίνω πώς και από ποιον επηρεάστηκα περισσότερο. Διάβασα ας πούμε και Πλάτωνα και Αριστοτέλη και ποίηση… Όλοι με επηρέασαν στον βαθμό που και η δική μου αναγνωστική αισθητική και ανησυχία το επέτρεψαν. Ανάλογα με τις υποδοχές του επηρεάζεται κανείς λίγο ως πολύ…

Οι ήρωές σας μπορούν να σας κατευθύνουν ή εσείς και μόνο ορίζετε τη συνέχεια και τις τύχες τους;
Μ.Φ.: Ο τρόπος που δομούνται μέσα τους τα υλικά τους είναι ο πρώτος προσανατολισμός της πορείας τους. Και αυτός ορίζεται από τον γράφοντα τον εμπνευστή τους. Από κει και πέρα τη σκυτάλη παίρνει ο αφηγητής και πάντοτε κάτω από το δικό του άγρυπνο μάτι οι ήρωες αυτονομούνται.

Τι χρειάζεται κανείς για να γράψει; Φαντασία ή εμπειρία;
Μ.Φ.: Αν δεχτούμε πως η λογοτεχνία όπως και κάθε άλλη μορφή τέχνης είναι ένα νήμα λεπτό και εύθραυστο που συνδέει τον άνθρωπο με την ουτοπία, έτσι που να αγωνίζεται συνεχώς να της δώσει την υπόσταση μιας τελικής ευτοπίας, τότε πρώτα πρώτα χρειάζεται εμπειρία και έπειτα φαντασία. Χωρίς την εμπειρία, η φαντασία πολύ μικρό ρόλο μπορεί να παίξει σε αυτή την κατεύθυνση. Πατάει σε κενό, δεν έχει έρεισμα για να αντέξει στον χρόνο και στους κλυδωνισμούς που υφίσταται το ανθρώπινο μυαλό και η ανθρώπινη ψυχή… Η φαντασία από μόνη της μόνο τη φαντασίωση μπορεί να γιγαντώσει στο μυαλό του ανθρώπου.
Αλλά ο άνθρωπος σήμερα έχει ανάγκη να πιστέψει στην ουτοπία με ένα ρομαντισμό που δεν τον παρακινεί να παραιτείται, αλλά να αγωνίζεται μέσα στον σκληρό και αμείλικτο ρεαλισμό της πραγματικής ζωής να διατρανώσει τις ιδέες και τις αξίες του. Και αυτό δεν μπορεί να γίνει αν δεν υπάρχει εμπειρία ζωής…

Τι καθορίζει την επιτυχία σε ένα βιβλίο;
Μ.Φ.: Το να βρουν οι ιδέες που περιέχει ένα σημαντικό αριθμό αποδεκτών σε διάρκεια χρόνου...

Τι την αποτυχία;
Μ.Φ.: Το να το πάρει κανείς στα χέρια του, να διαβάσει δεκαπέντε σελίδες και να μη θέλει να το ξανανοίξει.

Η βιβλιοφαγία μπορεί να γίνει κατάχρηση;
Μ.Φ.: Όπως κάθε υπερβολή… Ναι, γιατί ευνοεί τη μοναχικότητα και αποτρέπει από την άμεση επικοινωνία με το περιβάλλον που για μένα είναι η φυσική διαδικασία μιας κοινωνικής ζωής.

Ποιον τίτλο βάζετε στο βιβλίο της ζωής σας;
Μ.Φ.: Δεν προλαβαίνω!!!
 Ήταν το ερωτηματολόγιο Ριντ Φερστ για τα νέα βιβλία.
Ή αλλιώς, όχι μόνο το ερωτηματολόγιο του Προυστ.
Διανέμεται αποκλειστικά από το koukidaki.
Αν σας άρεσε, δείτε περισσότερες απαντήσεις επιλέγοντας την ετικέτα Ριντ Φερστ.
Αν είστε συγγραφέας και θέλετε να απαντήσετε στο ερωτηματολόγιο ακολουθείστε τον σύνδεσμο.

¤

Κερδίστε το!
Η Άνεμος εκδοτική προσφέρει ένα αντίτυπο του μυθιστορήματος της Μαρίας Φαρμάκη σε έναν τυχερό αναγνώστη του ιστότοπου. Για να στείλετε τη συμμετοχή σας, αλλά και το μήνυμά σας προς τη συγγραφέα, κλικάρετε το παρακάτω k και συμπληρώστε τη φόρμα. Παρακαλώ, σημειώστε τα ακόλουθα:
Δείτε τους όρους και άλλες πληροφορίες για τις κληρώσεις, τα δώρα και τους τυχερούς εδώ. Η κλήρωση θα γίνει στις 2 Σεπτεμβρίου και το βιβλίο θα αποσταλεί ταχυδρομικά.
k
Καλή τύχη!

Οπισθόφυλλο
Έξι και μία διαφορετικές πραγματικότητες, που ξετυλίγονται ανεξάρτητα η μια από την άλλη, αλλά ταυτόχρονα. Έξι και μία ακολουθίες γεγονότων, που δεν ταυτίζονται, αλλά διαπλέκονται μέσα στον χρόνο και περνούν μέσα από κανάλια φτιαγμένα από το ίδιο υλικό. Ανατροπές που ούτε η ζωή ούτε κι οι ήρωες ανέχονται να μένουν σε εκκρεμότητα. Ένας μικρόκοσμος από επτά διαφορετικούς ανθρώπους. Άλλοι από αυτούς συνδέονται με ισχυρούς δεσμούς από τα παιδικά ή τα νεανικά τους χρόνια. Άλλοι δεν γνωρίζονται καν μεταξύ τους. Για άλλους η μοναξιά είναι εκεί, για να την παλεύουν, όσο παλεύεται... Ακολουθώντας τις ξεχωριστές ή κοινές τους πορείες, από επιλογή ή από σύμπτωση, θα γίνουν ένας κύκλος που τους χωράει όλους, ακριβώς γιατί παλεύουν για την ισορροπία με τα ίδια μέτρα και τα ίδια σταθμά. Αυτά θα δείξουν στον καθένα πώς στη δική του ζωή θα παντρέψει το τυχαίο με την προσωπική επιλογή. Αυτά θα του δώσουν την ύλη για να σμιλέψει τη δική του αλήθεια. Για τους ήρωες της ιστορίας, η μνήμη δεν είναι μόνο ένα άθροισμα αναμνήσεων. Είναι κυρίως η εσωτερική καταγραφή του ατομικού τους σύμπαντος. Ως τέτοια, άλλοτε μεταμορφώνεται σε απειλητικό τέρας που θεριεύει την ανάγκη για λύτρωση, άλλοτε γίνεται παραμυθία και διέξοδος, κάποτε απομένει η μοναδική σύντροφος. Κομμάτι μιας τέτοιας μνήμης που γράφεται στο χθες, στο σήμερα, στο αύριο είναι και ο έρωτας! Υπάρχει παντού και για τους επτά. Τους συνοδεύει όχι ως πάθος με ημερομηνία λήξης, αλλά ως ασίγαστος πόθος για την ομορφιά, όπως αυτοί την καταλαβαίνουν, και την αθωότητα που εξακολουθητικά βιάζεται και γι’ αυτό ζητά δικαίωση.

Η Μαρία Φαρμάκη γεννήθηκε και ζει στην Καβάλα. Είναι φιλόλογος και έχει διδάξει σε γυμνάσια και λύκεια του νομού, προσπαθώντας παράλληλα μέσα από το μαθητικό θέατρο να φέρει τους μαθητές σε επαφή με τον πολιτισμό και τη δημιουργία. Συνεργάστηκε με το Ταμιείον Θράκης στη Διαπολιτισμική και Διεκπαιδευτική κατασκήνωση στα Άβδηρα της Ξάνθης.
Στο πλαίσιο της προβολής και διάδοσης του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής γλώσσας, δίδαξε γλώσσα και αρχαία ελληνική τραγωδία σε εφήβους από διάφορες περιοχές, όπως τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, τη Μολδαβία, την Ιορδανία κ.ά.
Έχει γράψει μια ποιητική συλλογή, από την οποία δέκα ποιήματα έχουν συμπεριληφθεί στην ανθολογία «Εκκύκλημα», που εκδόθηκε από τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Ν. Καβάλας. Αρθρογραφεί κατά καιρούς στον τοπικό Τύπο.


ΔΩΡΑ - Κλικ σε εκείνο που θέλετε για πληροφορίες και συμμετοχές
΄΄Εξι τίτλοι από τις εκδόσεις ΕλκυστήςΌταν έπεσε η μάσκα, Κωνσταντίνας ΜαλαχίαΤο μαγικό καράβι των Χριστουγέννων, Θάνου ΚωστάκηΗ λέσχη των φαντασμάτων, Κυριακής ΑκριτίδουΟ αστερισμός των παραμυθιών, Λίτσας ΚαποπούλουΟ Κάγα Τίο... στην Ελλάδα, Καλλιόπης ΡάικουΠαζλ γυναικών, Σοφίας Σπύρου
Το μονόγραμμα του ίσκιου, Βαγγέλη ΚατσούπηΣκοτεινή κουκκίδα, Γιάννη ΣμίχεληΠλάτωνας κατά Διογένη ΛαέρτιοΚαι χορεύω τις νύχτες, Γαβριέλλας ΝεοχωρίτουΑιθέρια: Η προφητεία, Παύλου ΣκληρούΠορσελάνινες κούκλες, Δέσποινας ΔιομήδουςΆπροικα Χαλκώματα, Γιώργου Καριώτη
Το δικό μου παιδί!, Γιώργου ΓουλτίδηΟι Σισιλιάνοι, Κωνσταντίνου ΚαπότσηΜέσα από τα μάτια της Ζωής!, Βούλας ΠαπατσιφλικιώτηΖεστό αίμα, Νάντιας Δημοπούλου
Η Αμάντα Κουραμπιέ, η μαμά μου, Ελένης ΦωτάκηΟι κυρίες και οι κύριοι Αριθμοί, Κωνσταντίνου ΤζίμαΔεύτερη φωνή Ι, Γιάννη Σμίχελη